اگر کم کاری تیروئید دارید این میوه ها را نخورید

آیا اگر کم کاری تیروئید دارید باید از خوردن برخی میوه ها اجتناب کنید؟

پاسخ کوتاه به این سوال خیر است. هیچ میوه ای وجود ندارد که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید به طور کامل از خوردن آن منع شوند. با این حال مصرف متعادل و آگاهانه برخی میوه ها به خصوص میوه هایی که به طور بالقوه حاوی گواتروژن هستند می تواند به مدیریت بهتر این بیماری کمک کند. در ادامه به بررسی دقیق تر این موضوع علائم تشخیص درمان و راهکارهای تغذیه ای مناسب برای کم کاری تیروئید می پردازیم.

کم کاری تیروئید چیست؟

غده تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک در جلوی گردن نقش حیاتی در تنظیم بسیاری از عملکردهای بدن از طریق تولید هورمون های تیروئیدی ایفا می کند. این هورمون ها به ویژه تیروکسین (T۴) و تری یدوتیرونین (T۳) بر متابولیسم سطح انرژی دمای بدن ضربان قلب و بسیاری از فرآیندهای حیاتی دیگر تاثیر می گذارند.

کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) زمانی رخ می دهد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئیدی تولید نکند. این کمبود هورمون می تواند منجر به کند شدن عملکردهای بدن و بروز طیف وسیعی از علائم شود. کم کاری تیروئید یک بیماری شایع است که به ویژه در زنان افراد مسن و کسانی که سابقه خانوادگی بیماری های تیروئید دارند بیشتر دیده می شود.

علائم کم کاری تیروئید

علائم کم کاری تیروئید می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد و شدت آن نیز متغیر است. در مراحل اولیه ممکن است علائم خفیف و به سختی قابل تشخیص باشند. با پیشرفت بیماری علائم معمولاً واضح تر و جدی تر می شوند. برخی از شایع ترین علائم کم کاری تیروئید عبارتند از :

• خستگی و ضعف : احساس خستگی مداوم و کمبود انرژی حتی پس از استراحت کافی.
• افزایش وزن : افزایش وزن ناخواسته و دشواری در کاهش وزن حتی با وجود رژیم غذایی و ورزش.
• عدم تحمل سرما : احساس سرمای بیش از حد حتی در محیط های گرم.
• یبوست : مشکلات گوارشی مانند یبوست مزمن.
• پوست خشک و موهای شکننده : خشکی پوست موهای نازک و شکننده و ریزش مو.
• تغییرات خلقی : افسردگی اضطراب تحریک پذیری و مشکلات تمرکز.
• درد عضلانی و مفصلی : درد و گرفتگی عضلات و مفاصل.
• قاعدگی نامنظم در زنان : اختلالات قاعدگی و ناباروری.
• ضربان قلب آهسته : کاهش ضربان قلب.
• تورم صورت و بدن : ورم به خصوص در صورت دست ها و پاها.
• گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید) : در برخی موارد غده تیروئید ممکن است بزرگ شود و به صورت یک تورم در جلوی گردن قابل مشاهده باشد.

مهم است توجه داشته باشید که این علائم می توانند مربوط به سایر بیماری ها نیز باشند. بنابراین در صورت تجربه این علائم مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق ضروری است.

تشخیص کم کاری تیروئید

تشخیص کم کاری تیروئید معمولاً با انجام یک آزمایش خون ساده انجام می شود که سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) را اندازه گیری می کند. TSH توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می شود و به غده تیروئید دستور می دهد هورمون تیروئیدی تولید کند. در کم کاری تیروئید غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند بنابراین غده هیپوفیز TSH بیشتری تولید می کند تا تیروئید را تحریک کند. سطح بالای TSH در آزمایش خون نشان دهنده کم کاری تیروئید است.

علاوه بر TSH پزشک ممکن است سطح هورمون T۴ را نیز اندازه گیری کند. سطح پایین T۴ همراه با سطح بالای TSH تشخیص کم کاری تیروئید را تایید می کند. در برخی موارد ممکن است آزمایش های دیگری مانند اندازه گیری T۳ یا آنتی بادی های تیروئید نیز برای تعیین علت کم کاری تیروئید و بررسی بیماری های خودایمنی تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو انجام شود.

درمان کم کاری تیروئید

درمان اصلی کم کاری تیروئید جایگزینی هورمون تیروئیدی با استفاده از داروی لووتیروکسین است. لووتیروکسین یک هورمون تیروئیدی مصنوعی است که مشابه T۴ است و به صورت قرص مصرف می شود. دوز لووتیروکسین بر اساس سطح TSH وزن بدن سن و سایر شرایط پزشکی فرد توسط پزشک تعیین می شود.

مصرف منظم و دقیق لووتیروکسین طبق دستور پزشک بسیار مهم است. معمولاً توصیه می شود لووتیروکسین صبح ها با معده خالی و حداقل ۳۰ دقیقه قبل از صبحانه مصرف شود. مصرف همزمان لووتیروکسین با برخی داروها مکمل ها و غذاها می تواند جذب آن را مختل کند. بنابراین مهم است که در مورد مصرف همزمان لووتیروکسین با سایر داروها و مکمل ها با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

پس از شروع درمان با لووتیروکسین پزشک معمولاً سطح TSH را به طور منظم (معمولاً هر ۶ تا ۸ هفته) اندازه گیری می کند تا دوز دارو را تنظیم کند تا سطح TSH در محدوده نرمال قرار گیرد. درمان کم کاری تیروئید معمولاً مادام العمر است و نیاز به پیگیری و تنظیم دوز دارو به طور منظم دارد.

تغذیه و کم کاری تیروئید

تغذیه نقش مهمی در مدیریت کم کاری تیروئید ایفا می کند. در حالی که هیچ رژیم غذایی خاصی برای کم کاری تیروئید وجود ندارد یک رژیم غذایی متعادل و مغذی می تواند به بهبود علائم و عملکرد تیروئید کمک کند. برخی از نکات مهم تغذیه ای برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید عبارتند از :

• مصرف ید کافی : ید یک ماده معدنی ضروری برای تولید هورمون های تیروئیدی است. کمبود ید یکی از علل شایع کم کاری تیروئید در سراسر جهان است. منابع خوب ید شامل نمک یددار غذاهای دریایی (مانند ماهی میگو و جلبک دریایی) لبنیات و تخم مرغ هستند. با این حال مصرف بیش از حد ید نیز می تواند برای تیروئید مضر باشد بنابراین مصرف متعادل ید توصیه می شود.
• مصرف سلنیوم : سلنیوم یک ماده معدنی دیگر است که برای عملکرد صحیح تیروئید ضروری است. سلنیوم به تبدیل T۴ به T۳ فعال کمک می کند و همچنین دارای خواص آنتی اکسیدانی است که از غده تیروئید محافظت می کند. منابع خوب سلنیوم شامل آجیل برزیلی ماهی تن تخم مرغ مرغ و دانه آفتابگردان هستند.
• مصرف روی : روی نیز برای تولید هورمون های تیروئیدی و عملکرد سیستم ایمنی ضروری است. کمبود روی می تواند عملکرد تیروئید را مختل کند. منابع خوب روی شامل گوشت قرمز مرغ آجیل دانه ها و حبوبات هستند.
• مصرف ویتامین D : ویتامین D نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی و سلامت استخوان ها دارد. برخی مطالعات نشان داده اند که کمبود ویتامین D با بیماری های خودایمنی تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو مرتبط است. دریافت کافی ویتامین D از طریق نور خورشید غذاهای غنی شده با ویتامین D و مکمل های ویتامین D می تواند مفید باشد.
• رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی : مصرف یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوه ها سبزیجات غلات کامل پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم برای سلامت کلی بدن و عملکرد تیروئید ضروری است.

میوه ها و کم کاری تیروئید : کدام میوه ها باید با احتیاط مصرف شوند؟

میوه های مضر برای کم کاری تیروئید کدامند؟ همانطور که در ابتدا اشاره شد هیچ میوه ای وجود ندارد که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید به طور کامل از خوردن آن منع شوند. با این حال برخی میوه ها و سبزیجات حاوی ترکیباتی به نام گواتروژن هستند که می توانند در عملکرد تیروئید تداخل ایجاد کنند به ویژه در صورت مصرف بیش از حد و کمبود ید در بدن.

گواتروژن ها موادی هستند که می توانند تولید هورمون های تیروئیدی را مختل کرده و در برخی موارد منجر به گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید) شوند. گواتروژن ها در بسیاری از غذاهای گیاهی از جمله برخی میوه ها و سبزیجات یافت می شوند. مهم ترین انواع گواتروژن ها عبارتند از :

• گلوکوزینولات ها : این ترکیبات در سبزیجات چلیپایی مانند کلم بروکلی گل کلم کلم بروکسل کلم پیچ شلغم تربچه شاهی و خردل یافت می شوند. برخی میوه ها مانند هلو گلابی و توت فرنگی نیز حاوی گلوکوزینولات ها هستند اما مقدار آن در مقایسه با سبزیجات چلیپایی بسیار کمتر است.
• ایزوتیوسیانات ها : این ترکیبات نیز از گلوکوزینولات ها مشتق می شوند و اثرات گواتروژنی دارند.
• تیوسیانات ها : این ترکیبات می توانند جذب ید توسط غده تیروئید را مهار کنند.
• فلاونوئیدها : برخی فلاونوئیدها مانند ایزوفلاون های سویا نیز می توانند اثرات گواتروژنی داشته باشند.

آیا میوه ها واقعاً مشکل ساز هستند؟

در مورد میوه ها میزان گواتروژن موجود در آن ها معمولاً بسیار کمتر از سبزیجات چلیپایی است. بنابراین مصرف متعادل میوه ها حتی میوه هایی که به طور بالقوه حاوی گواتروژن هستند به طور معمول برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مشکلی ایجاد نمی کند به خصوص اگر ید کافی از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها دریافت کنند.

با این حال در موارد خاص و شرایط خاص ممکن است توصیه شود مصرف برخی میوه ها را کمی محدود کرد :

• کمبود شدید ید : اگر فردی دچار کمبود شدید ید باشد مصرف زیاد غذاهای گواتروژن دار از جمله میوه ها می تواند تاثیر بیشتری بر عملکرد تیروئید داشته باشد. در این شرایط توصیه می شود مصرف میوه های گواتروژن دار را کمی محدود کرده و بر دریافت ید کافی تمرکز کرد.
• مصرف بیش از حد میوه های گواتروژن دار : مصرف مقادیر بسیار زیاد میوه های گواتروژن دار به ویژه به صورت خام می تواند در عملکرد تیروئید تداخل ایجاد کند. به عنوان مثال مصرف روزانه مقدار زیادی هلو یا گلابی خام ممکن است در برخی افراد حساس تاثیرگذار باشد.
• بیماری های خودایمنی تیروئید : برخی افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو ممکن است به گواتروژن ها حساس تر باشند. در این موارد مصرف متعادل و آگاهانه میوه های گواتروژن دار توصیه می شود.

کدام میوه ها حاوی گواتروژن هستند؟

میوه های زیر به عنوان میوه هایی که به طور بالقوه حاوی گواتروژن هستند شناخته می شوند :

• هلو
• گلابی
• توت فرنگی
• زردآلو
• آلبالو
• آلو
• تمشک

مهم است به خاطر داشته باشید که میزان گواتروژن در این میوه ها در مقایسه با سبزیجات چلیپایی بسیار کمتر است. همچنین پختن میوه ها و سبزیجات گواتروژن دار می تواند به طور قابل توجهی مقدار گواتروژن موجود در آن ها را کاهش دهد. حرارت باعث تجزیه گلوکوزینولات ها و کاهش اثرات گواتروژنی آن ها می شود.

توصیه های عملی در مورد مصرف میوه ها برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید :

• تنوع در مصرف میوه ها : به جای تمرکز بر محدود کردن برخی میوه ها بر تنوع در مصرف انواع میوه ها تاکید کنید. مصرف انواع مختلف میوه ها به تامین مواد مغذی متنوع و حفظ تعادل در رژیم غذایی کمک می کند.
• مصرف متعادل میوه های گواتروژن دار : اگر به میوه های ذکر شده در بالا علاقه دارید نیازی به حذف کامل آن ها از رژیم غذایی خود ندارید. فقط کافی است آن ها را به صورت متعادل مصرف کنید و از مصرف بیش از حد آن ها به خصوص به صورت خام خودداری کنید.
• پختن میوه ها : اگر نگران اثرات گواتروژنی میوه ها هستید می توانید آن ها را پخته مصرف کنید. پختن میوه ها (مانند کمپوت کردن یا پختن در فر) به کاهش میزان گواتروژن آن ها کمک می کند.
• دریافت ید کافی : اطمینان حاصل کنید که ید کافی از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها دریافت می کنید. دریافت ید کافی می تواند اثرات گواتروژنی میوه ها و سبزیجات را کاهش دهد.
• مشورت با متخصص تغذیه : اگر در مورد رژیم غذایی خود و مصرف میوه ها سوال دارید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. متخصص تغذیه می تواند بر اساس شرایط فردی شما راهنمایی های تغذیه ای مناسب را ارائه دهد.

راهکارهای خانگی برای مدیریت کم کاری تیروئید

علاوه بر درمان دارویی و تغذیه مناسب برخی راهکارهای خانگی نیز می توانند به مدیریت علائم کم کاری تیروئید و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند :

• مدیریت استرس : استرس مزمن می تواند بر عملکرد تیروئید و علائم کم کاری تیروئید تاثیر منفی بگذارد. تکنیک های مدیریت استرس مانند مدیتیشن یوگا تنفس عمیق و پیاده روی در طبیعت می توانند به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک کنند.
• خواب کافی : کمبود خواب می تواند علائم خستگی و ضعف را در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید تشدید کند. تلاش کنید هر شب ۷ تا ۸ ساعت خواب با کیفیت داشته باشید.
• ورزش منظم : ورزش منظم به بهبود سطح انرژی مدیریت وزن کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک می کند. ورزش های هوازی مانند پیاده روی شنا و دوچرخه سواری و همچنین تمرینات قدرتی می توانند مفید باشند.
• حفظ وزن سالم : اضافه وزن یا چاقی می تواند علائم کم کاری تیروئید را بدتر کند. تلاش برای حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می تواند به بهبود علائم کمک کند.
• ترک سیگار : سیگار کشیدن می تواند بر عملکرد تیروئید تاثیر منفی بگذارد و علائم کم کاری تیروئید را تشدید کند. ترک سیگار برای سلامت کلی بدن و بهبود عملکرد تیروئید توصیه می شود.
• مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی (با مشورت پزشک) : در برخی موارد پزشک ممکن است مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی مانند سلنیوم روی ویتامین D و ویتامین های گروه B را توصیه کند. با این حال مصرف خودسرانه مکمل ها بدون مشورت پزشک توصیه نمی شود.

پیشگیری از کم کاری تیروئید

در بسیاری از موارد کم کاری تیروئید قابل پیشگیری نیست به خصوص اگر ناشی از بیماری های خودایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو باشد. با این حال برخی اقدامات می توانند به کاهش خطر کم کاری تیروئید و حفظ سلامت تیروئید کمک کنند :

• دریافت ید کافی : اطمینان از دریافت ید کافی از طریق رژیم غذایی به ویژه در مناطقی که کمبود ید شایع است می تواند به پیشگیری از کم کاری تیروئید ناشی از کمبود ید کمک کند.
• غربالگری تیروئید : انجام غربالگری تیروئید به ویژه در افرادی که در معرض خطر کم کاری تیروئید هستند (مانند زنان بالای ۶۰ سال افراد با سابقه خانوادگی بیماری تیروئید و افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی دیگر) می تواند به تشخیص زودهنگام و درمان به موقع کم کاری تیروئید کمک کند.
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی : برخی مواد شیمیایی سمی مانند برخی آفت کش ها و مواد شیمیایی صنعتی می توانند بر عملکرد تیروئید تاثیر منفی بگذارند. اجتناب از قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی تا حد امکان می تواند به حفظ سلامت تیروئید کمک کند.
• مدیریت استرس : مدیریت استرس و حفظ سبک زندگی سالم می تواند به بهبود عملکرد سیستم ایمنی و کاهش خطر بیماری های خودایمنی تیروئید کمک کند.

نتیجه گیری

در حالی که هیچ میوه ای به طور خاص برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ممنوع نیست مصرف متعادل و آگاهانه برخی میوه ها به ویژه میوه هایی که به طور بالقوه حاوی گواتروژن هستند توصیه می شود. تمرکز اصلی باید بر داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی دریافت ید کافی و پیروی از دستورات پزشک در مورد درمان دارویی باشد. راهکارهای خانگی مانند مدیریت استرس خواب کافی و ورزش منظم نیز می توانند به بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به کم کاری تیروئید کمک کنند. در نهایت برای دریافت راهنمایی های تغذیه ای و درمانی شخصی سازی شده مشورت با پزشک متخصص غدد و متخصص تغذیه ضروری است.

پرسش و پاسخ های متداول

۱. آیا می توانم توت فرنگی بخورم اگر کم کاری تیروئید دارم؟

بله می توانید توت فرنگی بخورید. توت فرنگی حاوی مقدار کمی گواتروژن است اما میزان آن به حدی نیست که در مصرف متعادل برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مشکل ساز باشد. فقط کافی است آن را به صورت متعادل مصرف کنید و نگران حذف کامل آن از رژیم غذایی خود نباشید.

۲. آیا پختن میوه ها اثرات گواتروژنی آن ها را از بین می برد؟

بله پختن میوه ها و سبزیجات گواتروژن دار می تواند به طور قابل توجهی مقدار گواتروژن موجود در آن ها را کاهش دهد. حرارت باعث تجزیه گلوکوزینولات ها و کاهش اثرات گواتروژنی آن ها می شود. بنابراین اگر نگران اثرات گواتروژنی میوه ها هستید می توانید آن ها را پخته مصرف کنید.

۳. چه مقدار ید باید در روز مصرف کنم اگر کم کاری تیروئید دارم؟

میزان توصیه شده مصرف ید برای بزرگسالان ۱۵۰ میکروگرم در روز است. زنان باردار و شیرده به ید بیشتری نیاز دارند (۲۲۰ تا ۲۹۰ میکروگرم در روز). با این حال نیاز به ید در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است متفاوت باشد. مهم است که در مورد میزان مصرف ید مناسب برای خود با پزشک متخصص غدد مشورت کنید. مصرف بیش از حد ید نیز می تواند برای تیروئید مضر باشد.

توصیه مهم : اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه اطلاع رسانی دارد و جایگزین توصیه پزشکی تخصصی نیست. اگر به کم کاری تیروئید مبتلا هستید یا علائم آن را تجربه می کنید حتماً به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید. پزشک می تواند با انجام معاینات و آزمایش های لازم تشخیص دقیق را تعیین کرده و برنامه درمانی مناسب را برای شما تجویز کند. همچنین برای دریافت راهنمایی های تغذیه ای شخصی سازی شده با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.