راه حل های نوین برای درمان تیر کشیدن گوش توسط دکتر فرامرز معماری

وای از دست این صدای وزوز گوش! انگار یک ارکستر سمفونیک مینیاتوری توی جمجمه ام ساکن شده. سلام رفقا دکتر فرامرز معماری هستم و امروز می خوام باهاتون خیلی خودمونی و بی پرده درباره ی یه مشکلی حرف بزنم که خیلی از ماها کم و بیش باهاش دست و پنجه نرم می کنیم : تیر کشیدن گوش یا همون وزوز گوش.

شاید فکر کنین تیر کشیدن گوش یه مشکل خیلی خاص و نادره ولی باور کنین اگه دور و برتون رو خوب نگاه کنین می بینین کلی آدم هستن که به این صداهای مزاحم توی گوششون عادت کردن. من خودم سال هاست که با این قضیه رفیق شدم البته نه از اون رفاقت های صمیمی و گرم بیشتر شبیه همسایه ای که مجبوری تحملش کنی!

داستان من و این صدای مزاحم

بذارین اول از خودم بگم. یادمه یه دوره ای خیلی کارم زیاد شده بود استرس و فشار کاری حسابی روم بود. یه شب موقع خواب سکوت خونه که اومد یه صدای زنگ خیلی ضعیف توی گوشم پیچید. اولش فکر کردم توهمه یا صدای خیابونه. ولی هر چی گذشت صدا رفت که بره. اولش خیلی اذیتم نمی کرد یه صدای خیلی ظریف بود مثل صدای جیرجیرک ته چاه. ولی کم کم بلندتر شد انگار یه پشه بی اعصاب افتاده باشه تو گوشم و هی وزوز کنه.

اوایل جدی نگرفتم گفتم حتماً خسته ام و یه کم استراحت کنم خوب می شه. ولی نه تنها خوب نشد بلکه بدتر هم شد. صداها تنوع پیدا کردن زنگ سوت خش خش وزوز حتی گاهی اوقات انگار صدای تپش قلبمو توی گوشم می شنیدم. دیگه واقعاً کلافه شده بودم. تمرکز کردن روی کار برام خیلی سخت شده بود خوابم به هم ریخته بود همش عصبی و کلافه بودم. یه جورایی انگار یه سایه همیشه دنبالم بود یه سایه ی صوتی مزاحم!

تیر کشیدن گوش چیه اصلاً؟

حالا اصلاً این تیر کشیدن گوش یا وزوز گوش که این همه ازش حرف می زنیم چیه؟ به زبون ساده وقتی می گیم تیر می کشه به گوش یعنی یه صدایی رو توی گوشمون می شنویم که هیچ منبع خارجی نداره. یعنی دور و برمون هیچ صدایی نیست ولی ما یه صدایی رو می شنویم. این صدا می تونه خیلی متنوع باشه :

• زنگ زدن : مثل صدای زنگ تلفن یا زنگوله.
• وزوز کردن : مثل صدای زنبور یا پشه.
• سوت کشیدن : مثل صدای سوت قطار یا سوت کتری.
• خش خش کردن : مثل صدای برگ های خشک یا رادیو قدیمی.
• تپش قلب : شنیدن صدای ضربان قلب در گوش.
• صدای آبشار یا جریان آب : صدای مداوم و ملایم آب.

این صداها می تونن کم صدا یا بلند باشن مداوم یا منقطع باشن و تو یه گوش یا هر دو گوش شنیده بشن. برای بعضی ها خیلی خفیفه و فقط گاهی اوقات متوجهش می شن ولی برای بعضی های دیگه اونقدر آزاردهنده است که زندگیشون رو مختل می کنه.

چرا این صداها میاد سراغمون؟

خب سوال اصلی اینجاست که اصلاً چرا این صداها میاد سراغمون؟ علت های مختلفی می تونن داشته باشن ولی تو خیلی از موارد دلیل اصلیش مشخص نیست. مثل خیلی از مشکلات بدن یه جورایی یه معمای پیچیده است. ولی از جمله دلایل رایجش می شه به اینا اشاره کرد :

• آسیب به سلول های مویی گوش داخلی : این سلول های مویی مسئول تبدیل صدا به سیگنال های الکتریکی هستن که به مغز می رن. وقتی این سلول ها آسیب می بینن ممکنه پیام های اشتباه به مغز بفرستن و مغز این پیام ها رو به صورت صدا تفسیر کنه. این آسیب می تونه به خاطر قرار گرفتن در معرض صدای بلند (مثل صدای کارخونه کنسرت هدفون با صدای بلند) افزایش سن یا برخی داروها باشه.
• مشکلات مربوط به گوش میانی : عفونت گوش میانی جرم گوش یا مشکلات استخوانچه های گوش میانی هم می تونن باعث وزوز گوش بشن.
• بیماری های زمینه ای : بعضی بیماری ها مثل فشار خون بالا بیماری های قلبی عروقی کم کاری تیروئید دیابت و ام اس هم می تونن با وزوز گوش مرتبط باشن.
• استرس و اضطراب : استرس و اضطراب می تونن وزوز گوش رو بدتر کنن و حتی باعث شروعش بشن. وقتی عصبی و مضطربیم سیستم عصبی مون حساس تر می شه و ممکنه صداهای ضعیف رو هم بیشتر حس کنیم.
• آسیب به سر و گردن : ضربه به سر یا گردن مثل تصادف یا آسیب ورزشی می تونه باعث وزوز گوش بشه.
• مشکلات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) : این مفصل که فک پایین رو به جمجمه وصل می کنه اگه دچار مشکل بشه می تونه باعث وزوز گوش بشه.

چالش های زندگی با صدای مزاحم

زندگی با وزوز گوش اصلاً آسون نیست. خیلی از دوستانی که این مشکل رو دارن از این چالش ها برام گفتن :

• مشکل در خوابیدن : صدای مداوم تو گوش باعث می شه نتونن راحت بخوابن. سکوت شب که میاد صدا بیشتر به چشم میاد و دیگه خواب از سرشون می پره.
• مشکل در تمرکز : صدای مزاحم باعث می شه نتونن تمرکز کنن چه موقع کار کردن چه موقع مطالعه کردن چه موقع صحبت کردن با دیگران.
• تحریک پذیری و کلافگی : صدای مداوم می تونه خیلی اعصاب خردکن باشه و باعث بشه زودتر عصبانی و کلافه بشن.
• اضطراب و افسردگی : وزوز گوش اگه درمان نشه و طولانی بشه می تونه باعث اضطراب و افسردگی بشه. فکر کردن به این صدای دائمی واقعاً خسته کننده است.
• مشکل در ارتباطات اجتماعی : به خاطر مشکل در تمرکز و کلافگی ممکنه حوصله معاشرت با دیگران رو نداشته باشن و کم کم از جمع دور بشن.

تجربه های شخصی من برای کم کردن صدا

خب حالا بریم سراغ قسمت جذاب ماجرا یعنی راه حل ها! من خودم برای کم کردن این صدای مزاحم راه های مختلفی رو امتحان کردم هم راه های علمی و پزشکی هم راه های سنتی و خونگی. بعضی ها جواب دادن بعضی ها نه. تجربه هام رو براتون می گم شاید به دردتون بخوره.

۱. مراجعه به دکتر متخصص گوش و حلق و بینی : اولین و مهم ترین کاری که کردم رفتم پیش دکتر متخصص گوش و حلق و بینی. خیلی مهمه که یه متخصص گوشتون رو معاینه کنه و مطمئن بشه مشکل جدی ای وجود نداره. دکتر برای من یه سری آزمایش شنوایی سنجی نوشت و گوشم رو معاینه کرد. خوشبختانه مشکل جدی ای نبود ولی دکتر بهم گفت که وزوز گوش من احتمالاً به خاطر استرس و خستگی زیاد بوده.

۲. مدیریت استرس : دکتر بهم توصیه کرد که استرسم رو کم کنم. راستش اون موقع خیلی به این حرفش توجه نکردم فکر می کردم استرس دیگه جزء جدانشدنی زندگیه. ولی بعداً فهمیدم که چقدر حرفش درست بوده. وقتی استرسم کم شد وزوز گوشم هم خیلی بهتر شد. برای مدیریت استرس راه های مختلفی رو امتحان کردم :

• ورزش : ورزش واقعاً معجزه می کنه. من شروع کردم به پیاده روی روزانه و یوگا. هم جسمم سالم تر شد هم روحم آروم تر.
• مدیتیشن و تمرینات ذهن آگاهی : مدیتیشن خیلی کمک کرد ذهنم رو آروم کنم و تمرکزم رو بیشتر کنم. تمرینات ذهن آگاهی هم باعث شد بیشتر تو لحظه زندگی کنم و کمتر نگران آینده و گذشته باشم.
• تنفس عمیق : وقتی استرس می گرفتم چند تا نفس عمیق می کشیدم. خیلی ساده است ولی خیلی موثره. تنفس عمیق به سیستم عصبی آروم کمک می کنه.
• خواب کافی : کمبود خواب استرس رو بدتر می کنه. سعی کردم هر شب ۷-۸ ساعت بخوابم. خواب کافی خیلی تو کاهش وزوز گوش موثر بود.
• موسیقی آرامش بخش : موسیقی های بی کلام و آرامش بخش گوش می دادم مخصوصاً موقع خواب. موسیقی به آرامش ذهن و بدن کمک می کنه.

۳. صدا درمانی (Sound Therapy) : یه روش دیگه که دکتر بهم پیشنهاد داد صدا درمانی بود. ایده ی صدا درمانی اینه که با استفاده از صداهای ملایم و آرامش بخش صدای وزوز گوش رو بپوشونیم و مغز رو به صداهای دیگه عادت بدیم. چند نوع صدا درمانی وجود داره :

• دستگاه های مولد صدا (Sound Generators) : این دستگاه ها صداهای ملایم مثل صدای بارون صدای دریا صدای جنگل یا صدای نویز سفید تولید می کنن. موقع خواب یا موقع کار کردن از این دستگاه ها استفاده می کردم.
• اپلیکیشن های موبایل صدا درمانی : اپلیکیشن های زیادی برای موبایل هستن که صداهای درمانی تولید می کنن. خیلی راحت و در دسترس هستن.
• هدفون های مخصوص وزوز گوش : هدفون های خاصی هستن که صداهای درمانی رو به گوش می فرستن و به کاهش وزوز گوش کمک می کنن.

۴. تغییر سبک زندگی : یه سری تغییرات کوچیک تو سبک زندگی ام هم خیلی موثر بود :

• کاهش مصرف کافئین و الکل : کافئین و الکل می تونن وزوز گوش رو بدتر کنن. مصرف قهوه و چای رو کم کردم و کلاً الکل رو حذف کردم.
• ترک سیگار : سیگار هم برای سلامتی گوش خوب نیست. ترک سیگار هم به بهبود وزوز گوشم کمک کرد.
• رژیم غذایی سالم : یه رژیم غذایی متعادل و سالم که سرشار از میوه و سبزیجات باشه به سلامت عمومی بدن کمک می کنه و می تونه وزوز گوش رو هم بهتر کنه.
• پرهیز از صداهای بلند : سعی کردم تا جایی که می تونم از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند خودداری کنم. موقع کنسرت یا جاهای پر سر و صدا از محافظ گوش استفاده می کردم.

۵. درمان های مکمل : علاوه بر راه های علمی یه سری درمان های مکمل هم امتحان کردم البته با احتیاط و مشورت با دکترم :

• طب سوزنی : طب سوزنی رو امتحان کردم ولی راستش تاثیر خاصی برام نداشت. شاید برای بعضی ها جواب بده ولی برای من نه.
• گیاهان دارویی : یه سری گیاهان دارویی مثل جینکوبیلوبا و زنجبیل می گن برای وزوز گوش خوبن. من خودم زنجبیل رو به صورت دمنوش استفاده کردم یه کم آرومم می کرد ولی تاثیر چشمگیری روی وزوز گوشم نداشت.
• مکمل های غذایی : بعضی مکمل های غذایی مثل منیزیم و ویتامین B۱۲ می گن برای وزوز گوش مفیدن. من خودم منیزیم مصرف کردم ولی باز هم تاثیر خیلی واضحی ندیدم.

تجربه های ناموفق هم داشتم :

باید اعتراف کنم که همه ی راه حل هایی که امتحان کردم جواب ندادن. مثلاً طب سوزنی و گیاهان دارویی برای من موثر نبودن. همچنین بعضی از دستگاه های صدا درمانی هم خیلی برام آزاردهنده بودن صداهاشون مصنوعی بود و بیشتر کلافه ام می کرد. مهم اینه که ناامید نشین و به دنبال راه حل هایی بگردین که برای شما کارساز باشن. هر بدنی متفاوته و چیزی که برای یه نفر جواب می ده ممکنه برای یه نفر دیگه جواب نده.

پیشنهادهای جایگزین و راه های دیگه

علاوه بر راه هایی که گفتم یه سری راه های دیگه هم برای مدیریت وزوز گوش وجود داره :

• درمان شناختی رفتاری (CBT) : CBT یه نوع روان درمانیه که بهتون کمک می کنه با افکار منفی و احساسات ناخوشایند مربوط به وزوز گوش مقابله کنین. CBT بهتون یاد می ده چطور نگرشتون رو نسبت به وزوز گوش تغییر بدین و کمتر بهش توجه کنین.
• گوشی های کمک شنوایی (Hearing Aids) : اگه وزوز گوشتون همراه با کم شنوایی باشه استفاده از سمعک می تونه کمک کنه. سمعک صداهای محیط رو تقویت می کنه و باعث می شه کمتر به صدای وزوز گوش توجه کنین.
• ماسکرهای وزوز گوش (Tinnitus Maskers) : ماسکرهای وزوز گوش دستگاه هایی هستن که صدای ملایمی تولید می کنن تا صدای وزوز گوش رو بپوشونن. این دستگاه ها شبیه سمعک هستن و تو گوش قرار می گیرن.
• نوروفیدبک (Neurofeedback) : نوروفیدبک یه روش درمانیه که بهتون کمک می کنه فعالیت مغزتون رو کنترل کنین. در نوروفیدبک از حسگرهایی استفاده می شه که به سرتون وصل می شن و فعالیت مغزتون رو ثبت می کنن. بعد بهتون بازخورد داده می شه و یاد می گیرین چطور فعالیت مغزتون رو تنظیم کنین. بعضی مطالعات نشون دادن که نوروفیدبک می تونه به کاهش وزوز گوش کمک کنه.

بیاین با هم حرف بزنیم!

دوستای عزیزم وزوز گوش یه مشکل خیلی رایجه و خیلی ها باهاش دست و پنجه نرم می کنن. مهم اینه که بدونین تنها نیستین و راه حل هایی برای مدیریت این مشکل وجود داره. ازتون دعوت می کنم تجربه ها و نظرات خودتون رو در مورد وزوز گوش با من و بقیه به اشتراک بذارین. چه راه هایی رو امتحان کردین؟ چه چیزهایی براتون موثر بوده؟ چه چالش هایی داشتین؟ بیایم با هم یه جامعه حمایتی برای کسایی که وزوز گوش دارن تشکیل بدیم و به همدیگه کمک کنیم.

نتیجه گیری و توصیه های عملی

خب برسیم به جمع بندی. وزوز گوش یه مشکل آزاردهنده است ولی قابل مدیریت. کلید اصلی اینه که صبور باشین دنبال راه حل های مناسب برای خودتون بگردین و سبک زندگی تون رو تغییر بدین. اینم چند تا توصیه عملی برای شما :

• اول از همه به دکتر متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنین. مهم ترین قدم اینه که یه معاینه کامل بشین و مطمئن بشین مشکل جدی ای وجود نداره.
• استرستون رو مدیریت کنین. استرس یکی از عوامل اصلی بدتر شدن وزوز گوشه. ورزش کنین مدیتیشن کنین خواب کافی داشته باشین و از تکنیک های تنفس عمیق استفاده کنین.
• صدا درمانی رو امتحان کنین. دستگاه های مولد صدا اپلیکیشن های موبایل و هدفون های مخصوص وزوز گوش می تونن کمک کننده باشن.
• سبک زندگی سالم داشته باشین. رژیم غذایی سالم ورزش منظم کاهش مصرف کافئین و الکل و ترک سیگار می تونن به بهبود وزوز گوش کمک کنن.
• از صداهای بلند دوری کنین. از محافظ گوش استفاده کنین و تا جایی که می تونین از محیط های پر سر و صدا دوری کنین.
• ناامید نشین و صبور باشین. پیدا کردن راه حل مناسب برای وزوز گوش زمان می بره. ناامید نشین و به تلاش تون ادامه بدین.

پرسش و پاسخ های متداول

سوال ۱ : آیا وزوز گوش درمان قطعی داره؟

متاسفانه در حال حاضر درمان قطعی برای وزوز گوش وجود نداره. ولی خبر خوب اینه که راه های زیادی برای مدیریت و کاهش آزاردهندگی وزوز گوش وجود داره. هدف از درمان از بین بردن وزوز گوش نیست بلکه عادت کردن بهش و کم کردن تاثیرش روی زندگیه.

سوال ۲ : آیا وزوز گوش خطرناکه؟

وزوز گوش به خودی خود خطرناک نیست ولی می تونه نشونه ای از یه مشکل زمینه ای باشه. به همین خاطر مهمه که حتماً به دکتر مراجعه کنین تا علت وزوز گوشتون مشخص بشه. در بیشتر موارد وزوز گوش ناشی از آسیب به سلول های مویی گوش داخلیه و خطرناک نیست.

سوال ۳ : چه زمانی باید برای وزوز گوش به دکتر مراجعه کنم؟

اگه وزوز گوشتون ناگهانی شروع شده خیلی آزاردهنده است همراه با کم شنوایی سرگیجه یا درد گوشه حتماً باید سریعاً به دکتر مراجعه کنین. حتی اگه وزوز گوشتون خفیفه و اذیتتون نمی کنه باز هم بهتره یه بار به دکتر مراجعه کنین تا خیالتون راحت بشه.

امیدوارم این مقاله براتون مفید بوده باشه و تونسته باشم یه کمکی بهتون بکنم. یادتون باشه شما تنها نیستین و با کمک همدیگه می تونیم این صدای مزاحم رو مهار کنیم! به امید روزهای بی صداتر!