زیر میز برخی پزشکان چه خبر است؟!
در سال های اخیر، به دلیل آنکه برخی پزشکان، تعرفه های تعیین شده از سوی دولت را واقعی و متناسب با نرخ تورم نمی دانند یا به دلیل انحصاری که در رشته تخصصی شان به دلیل کمبود پزشک ایجاد شده، اقدام به دریافت زیرمیزی از بیماران می کنند و در این میان، بیمارانی که در شرایط اضطراری و به ناچار مجبور به پرداخت دستمزد جداگانه به پزشک می شوند، متحمل هزینه های بسیار زیادی می شوند.
به گزارش هانسی، به نقل از شهروند، زیرمیزی گرفتن پزشکان محدود به تعداد معدودی از پزشکان می شود، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی اعلام کرده که طی 4ماه گذشته به 519 پرونده که منجر به جریمه 17 میلیارد و 381 میلیون ریالی پزشکان متخلف گردیده رسیدگی شده است!
در سال های اخیر، به دلیل آنکه برخی پزشکان، تعرفه های تعیین شده از سوی دولت را واقعی و متناسب با نرخ تورم نمی دانند یا به دلیل انحصاری که در رشته تخصصی شان به دلیل کمبود پزشک ایجاد شده، اقدام به دریافت زیرمیزی از بیماران می کنند و در این میان، بیمارانی که در شرایط اضطراری و به ناچار مجبور به پرداخت دستمزد جداگانه به پزشک می شوند، متحمل هزینه های بسیار زیادی می شوند.
چندی پیش بود که رییس اداره نظارت بر درمان وزارت بهداشت در اظهاراتی بیان کرد که در 6 ماهه اول سال جاری تعداد 700 پرونده اضافه دریافتی پزشکان، به تعزیرات حکومتی ارجاع شده است. پیش از آن نیز خبرهای متعددی از برخورد با پزشکان زیرمیزی بگیر منتشر شده بود. افرادی که سوگند پزشکی خود را فراموش کرده و از لباس شان سوء استفاده می کنند. این در حالی است که پزشکان همواره در جامعه ایران مورد احترام بوده و هستند. اما برخی پزشکان با رفتارهایی از این دست، باعث بدنامی کل جامعه پزشکی شده اند.
گرچه زیرمیزی قدمتی دارد به اندازه ده ها سال! کمااینکه به عنوان مثال قاضی زاده هاشمی، وزیر اسبق بهداشت، در همین باره گفته بود: «برخی می گویند چرا زیرمیزی اتفاق می افتد، خب وقتی شما هزینه تمام شده خدمت را حساب نمی کنید، یک سود منطقی هم درنظر نمی گیرید، معلوم است که در ارایه خدمت یا کم فروشی می شود یا در آن تقلب می آید یا فساد به راه می افتد.» حیدری، مدیر اسبق دفتر اعتباربخشی بیمارستان ها، در این باره می گوید: «ریشه تخلف در حرفه پزشکی، در تعرفه های غیرواقعی است که با هزینه های واقعی مطابقت ندارند. به عبارت دیگر، اگر شرکت های بیمه پوشش تعرفه ها را افزایش دهند، جامعه پزشکی هم با توجه به تعرفه های واقعی، بهترین و باکیفیت ترین خدمات را ارایه خواهد داد.»
با این حال به نظر می رسد موضوع به اندازه ای حایز اهمیت بوده است که حتی دستگاه قضا را نیز وادار به واکنش کند. در این خصوص یکشنبه 18شهریورماه سال گذشته، معاون دادستان کل کشور در نامه ای خطاب به رییس سازمان امور مالیاتی خواستار رسیدگی جدی و فوری به موضوع دریافت هزینه ها به روش های غیرقانونی و فرار مالیاتی توسط برخی پزشکان و مراکز تصویربرداری شد.
واژه پرطمطراق
اما شاید قبل از هر چیزی بد نباشد که نگاهی داشته باشیم به معنای لغوی زیرمیزی. «زیرمیزی» یا همان رشوه به مبلغی گفته می شود که در معاملات خارج از چارچوب قانون و مخفیانه پرداخت می شود. این مبلغ یا با رضایت طرفین پرداخت می شود یا با اکراه و اضطرار.
اثر تخریبی جرم هایی مثل زیرمیزی (رشوه) بسیار عمیق است. رشوه از جرایم عمومی است که تعقیب آن نیاز به شکایت شاکی خصوصی ندارد. دو طرف این جرم، «راشی» یعنی رشوه دهنده و مرتشی یعنی «رشوه گیرنده» نام دارند. تحقق رشوه منوط است به قبول کردن مستقیم یا غیرمستقیم وجه، مال، سند پرداخت وجه (مانند چک، سفته و حواله) یا تسلیم مال و نیز انجام معامله صوری با مبلغ غیرواقعی از سوی کارمند دولت برای انجام دادن یا انجام ندادن کاری، خواه آن کار جزء وظایف آن کارمند باشد یا نباشد.
هشدار آقای وزیر
با این حال به نظر می رسد ابعاد ماجرای قدیمی زیرمیزی پزشکان به همین جا ختم نشود کمااینکه چند روز قبل حتی وزیر بهداشت بار دیگر نسبت به این پدیده به پزشکان متخلف هشدار داد و گفت: «با هرگونه دریافت خارج از عرف و تعرفه توسط پزشکان برخورد می شود.»
بهرام عین اللهی پیش از این هم خطاب به انجمن های پزشکی با تاکید بر اینکه نرخ تعرفه ویزیت پزشکی تنها از مسیر شورای عالی بیمه باید انجام شود، گفته بود: «هرگونه تعرفه گذاری خارج از مسیر شورای عالی بیمه، غیرقانونی است.»
سازمان نظام پزشکی نیز چندی قبل از طراحی سامانه ای برای برخورد غیرمستقیم با دریافت زیرمیزی از سوی پزشکان خبر داده بود. محمد رییس زاده، رییس سازمان نظام پزشکی که در کمیسیون ماده 11و نظارت بر درمان دانشگاه ها عضو است در این خصوص می گوید: اگر پرونده ای در این زمینه به دست ما برسد، با آن شدیداً و در اسرع وقت برخورد می کنیم.
وی در گفت و گو با «شهروند» گفت: بخشی از این پدیده به وضعیت معیشتی و تعرفه های پایین پزشکان بر می گردد که اصلا تکافوی زندگی آنها را نمی دهد. بنابراین برخی از آنها با این روش های ناصواب می خواهند به درآمد بیشتری برسند. به بیانی واقعیت این است که درصد نه چندان قابل توجهی از همکاران از روی زیاده خواهی به این اقدامات دست می زنند گرچه این رفتار به هیچ وجه قابل قبول نیست و باید جلوی آن گرفته شود و ما نیز به جد با آن برخورد می کنیم».
اما برخورد با پدیده زیرمیزی چندان هم کار ساده ای نیست. کمااینکه به گفته رییس زاده، بیمارانی که شخصاً زیرمیزی می دهند، عمدتاً نسبت به اعلام گزارش این کار به نهادهای نظارتی امتناع می کنند. وی گفته است: «برای همین راه حل های پیچیده ای برای این پدیده مبهم نیاز است، اما در حال طراحی سامانه ای برای رفع این موضوع هستیم . اگر کسی از زیرمیزی گله مند است، باید بداند عامل وقوع زیرمیزی، جامعه پزشکی نیست. عامل آن بیمه ها و افرادی هستند که تعرفه جامعه پزشکی را طی سال های اخیر پایین و غیرواقعی نگه داشته اند.»
از کمبود پزشک تا تشدید زیرمیزی
گذشته از این، برخی کارشناسان معتقدند نوبت های چندماهه پزشکان، ویزیت های چندنفره بیماران و حتی زیرمیزی گرفتن منشی پزشک، همگی ممکن است از یک «محدودیت خاص» سرچشمه گرفته باشند. عابد فتاحی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، این محدودیت را اینگونه توصیف می کند: «در شهرهایی که تنها یک متخصص و جراح داریم، این قبیل دریافت های غیرمتعارف وجود دارد.» یکی از پزشکان قلب وعروق مشهد معتقد است: «بسیاری از متخصصان برای کسب درآمد بیشتر وارد حوزه عمل های زیبایی شده اند و در نهایت کمبود متخصص در دیگر شاخه ها، موجب هجوم بیماران به اندک پزشکان متخصص دیگر می شود که این امر زمینه دریافت زیرمیزی را فراهم می کند.» به عبارت دیگر بیش از آنکه مسایل معیشتی مطرح باشد، این کمبود پزشک است که زمینه را برای دریافت زیرمیزی فراهم می کند. طی 10 سال اخیر همواره راهکار مسیولان جامعه پزشکی برای کنترل زیرمیزی، افزایش تعرفه ها بوده است، اما شواهد نشان می دهد که این معضل همچنان باقی مانده و باعث آسیب به مردم و جامعه پزشکی کشور می شود. به نظر می رسد تا وقتی که کمبود پزشک برطرف نشود، امکان مقابله با زیرمیزی نیز سخت باشد.
تشدید برخوردها
در آخرین اظهارنظر در این زمینه سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی از رسیدگی فوری به 519 پرونده در چهار ماه که منجر به جریمه 17 میلیارد و 381 میلیون ریالی پزشکان شده است، خبر داد. محمدعلی اسفنانی درباره دریافت زیرمیزی از بیماران توسط برخی پزشکان، گفت: «دریافت وجه اضافه بر تعرفه در هر صنفی تخلف است و برخی از پزشکان تحت عناوین مختلف اقدام به اضافه دریافتی از بیمار می کنند که تخلف است و با اولویت بررسی می شود.»
وی در این زمینه و در گفت وگو با «شهروند» با ذکر اینکه گروکشی از بیمار در زمانی که نیازمند دریافت خدمات پزشکی است و مجبور کردن به پرداخت پول اضافه، سکه، ارز یا موارد مشابه، تخلفی محرز محسوب می شود، گفت: «درصورت تشکیل پرونده از سوی برخی متولیان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ؛ سازمان تعزیرات حکومتی برای کمک به مردم و جلوگیری از تضییع حق سلامت عمومی با جدیت برخورد می کند.»اما شیوه رصد و کشف تخلفات زیرمیزی پزشکان چگونه است؟ سوالی که اسفنانی در پاسخ به آن می گوید: «همکاران ما در سازمان تعزیرات حکومتی به صورت سرزده به یک سری از مطب ها، بیمارستان ها و مراکز درمانی می روند و هم با مراجعه کنندگان صحبت می کنند و هم مدارک مالی و تعرفه های آنها را چک می کنند و درصورت مشاهده هرگونه تخلفی موضوع را گزارش می دهیم و پرونده را به کمیسیون ماده 11می فرستیم تا بررسی شود.»وی در مورد ریشه های زیرمیزی گرفتن برخی پزشکان نیز می گوید: «همانطور که حتما شنیده اید، اکثر آنها مدعی اند که تعرفه های پزشکی آنها تکاپوی نیازهای شان را نمی دهد. بنابراین برای همین گهگاهی رو به چنین اقداماتی می آورند.»با این حال همچنان یک سوال باقی است. اینکه جریمه چنین تخلفاتی چه خواهد بود؟ سوالی که اسفنانی در پاسخ به آن می گوید: «بستگی دارد… مثلا اگر نخستین بار باشد که پزشکی چنین تخلفی را انجام داده باشد، جریمه نقدی می شود، ولی درصورت تکرار، مطب وی پلمب یا حتی ممکن است جواز کاری وی باطل شود.»وی همچنین در مورد تعامل این سازمان با دانشگاه های علوم پزشکی برای برخورد با پدیده زیرمیزی نیز می گوید: «ارتباط خوبی با این نهادهای دانشگاهی داریم. یعنی اگر به گزارشی از تخلفی در مورد زیرمیزی پزشکان برخورد کنیم درصورت لزوم با آنها نیز مشورت خواهیم کرد.»
لزوم توجه به نیازهای اولیه پزشکان
یکی از پزشکان نام آشنای متخصص مغز و اعصاب در مورد ریشه های بروز تخلفاتی مانند زیرمیزی در بین پزشکان می گوید: «واقعیت این است که حقوق معنوی حرفه های مختلف سال هاست که مورد بی مهری قرار می گیرد. نیروهای درمانی و به خصوص پزشکان مانند نیروهای خدوم نیروی انتظامی که حافظ امنیت شهروندان هستند، آنها نیز حافظ سلامت جامعه هستند. بنابراین اینکه بخواهیم با تعمیم حرکت اشتباه یک سری از پزشکان بخواهیم همه این طیف را زیر سوال ببریم، اصلا نمی تواند منطقی باشد. چون آنها امانتدار و مَحرم جامعه هستند.»
این پزشک که می خواهد نامی از وی برده نشود، تصریح می کند: «در جایی که تعرفه ها و حقوق های پزشکان به شکل معناداری پایین است، مسلم است که پزشک مغز و اعصاب به فکر این بیفتد که از راه های دیگر به دنبال تامین آینده خود باشد. درواقع ابتدا باید نیازهای اولیه پزشکان را برآورده کرد و بعد، از آنها انتظار داشت که همه هم وغم خود را برای درمان بیماران صرف کنند.»این متخصص مغز و اعصاب البته تاکید می کند: «البته منظور من این نیست که بخواهم تخلفات پزشکی مانند زیرمیزی را توجیه کنم چرا که بخشی از تخلفات معروف به زیرمیزی همکاران به زیاده خواهی برخی از آنها برمی گردد! ولی پزشک هم مانند همه اقشار جامعه ممکن است خطا کند و بلغزد، ولی تعداد این افراد کم است و نباید قداست این حرفه را با تخطی گروه اندکی که دست به چنین تخلفاتی می زنند، لکه دار کرد.»
می گویند بعضی از مسایل کم آنها نیز زیاد است. درست مانند همین زیرمیزی گرفتن پزشکان که سال هاست در مورد آن نوشته و گفته شده است. موضوعی که گرچه گفته می شود، مقدار آن کم است و اندک و نباید ملاکی باشد برای زیر سوال بردن همه پزشکان و قداست حرفه پزشکی، اما به هر حال از آنجایی که مستقیما با سلامت جامعه و جان شهروندان ارتباط تنگاتنگی دارد، باید کاملا زیر ذره بین نهادهای نظارتی باشد. در این میان گرچه آمار و ارقام و گزارش های نهادهای متولی در برخورد با پرونده های تخلفات پزشکی می تواند تاکیدی باشد بر عزم جزم متولیان برای برخورد با فساد در هر دستگاهی، اما باز هم به نظر می رسد نهادهای نظارتی نیازمند تجدیدنظر در رویه های رایج رصد عملکرد پزشکان هستند تا بتوانند از پس قانون گریزی برخی از پزشکان متخلف برآیند. گرچه نباید از خدمات اکثریت جامعه پزشکی که با پاکدستی به سوگند بقراط خود پایبندند، غافل ماند.
پایان خبر هانسی
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "زیر میز برخی پزشکان چه خبر است؟!" هستید؟ با کلیک بر روی عمومی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "زیر میز برخی پزشکان چه خبر است؟!"، کلیک کنید.