شرایط پذیرفتن فرزند از شیرخوارگاه

پذیرفتن فرزند از شیرخوارگاه، تصمیمی عمیق و سرشار از عشق است که مسیر زندگی کودکان بی سرپرست و بدسرپرست را تغییر می دهد. این فرآیند، تحت نظارت سازمان بهزیستی، نیازمند آگاهی کامل از شرایط و مراحل قانونی است. این راهنما به شما کمک می کند تا با آمادگی کامل قدم در این راه بگذارید.

بسیاری از خانواده ها، اعم از زوجین فاقد فرزند، زنان مجرد واجد شرایط و حتی خانواده های دارای فرزند، به دلیل میل قلبی و حس مسئولیت پذیری اجتماعی، به دنبال شرایط پذیرفتن فرزند از شیرخوارگاه هستند. این مسیر، هرچند ممکن است پیچیدگی های خاص خود را داشته باشد، اما با دانش و آمادگی قبلی، به تجربه ای شیرین و ماندگار تبدیل می شود. سازمان بهزیستی کشور به عنوان متولی اصلی این امر در ایران، وظیفه خطیر تطبیق کودکان با خانواده های واجد صلاحیت را برعهده دارد. این فرآیند، با هدف تضمین بهترین آینده برای کودکان نیازمند سرپرستی، با دقت و وسواس فراوان پیگیری می شود تا از هرگونه آسیب احتمالی به آنان جلوگیری شود.

فرزندخواندگی چیست؟ تفاوت ها و تعاریف قانونی

مفهوم فرزندخواندگی، فراتر از یک واژه ساده، به معنای پذیرش دائمی مسئولیت سرپرستی کودکی است که از نظر زیستی فرزند فرد یا زوجین نیست. این رابطه، از منظر قانونی و فقهی در ایران دارای چارچوب های مشخصی است که آن را از سایر اشکال حمایت از کودک مانند کفالت یا امین موقت متمایز می کند. در فرزندخواندگی، تمامی حقوق و تکالیف والدین اصلی به والدین خوانده منتقل می شود و کودک از بسیاری جهات، مانند فرزند بیولوژیکی در نظر گرفته می شود.

تاریخچه فرزندخواندگی در فرهنگ های مختلف جهان و حتی در متون مذهبی، ریشه های عمیقی دارد. برای مثال، در قرآن کریم نیز به داستان های حضرت موسی و حضرت یوسف اشاره شده است که چگونه همسر فرعون و عزیز مصر، آنان را به فرزندی پذیرفتند. این اشارات، نشان دهنده اهمیت و قدمت این رسم در تمدن های بشری است. در ایران، قانون گذار با الهام از آموزه های شرعی و نیازهای جامعه، قوانین مشخصی را برای فرزندخواندگی بهزیستی تدوین کرده است. هدف از این قوانین، حمایت از کودکان نیازمند سرپرستی و همچنین فراهم آوردن فرصت تجربه والدینی برای متقاضیان واجد شرایط است.

فرزندخواندگی در نظام حقوقی ایران بر اساس قانون «حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست» صورت می گیرد. این قانون با هدف فراهم آوردن یک بستر قانونی مطمئن برای واگذاری سرپرستی کودکان، هم شرایط متقاضیان و هم حقوق کودکان را به دقت مورد توجه قرار داده است. برخلاف تصور عمومی، فرزندخواندگی صرفاً یک عمل خیرخواهانه نیست، بلکه یک تعهد حقوقی و اخلاقی سنگین است که به دقت توسط سازمان های متولی و مراجع قضایی ارزیابی می شود.

شرایط جامع پذیرش فرزند از شیرخوارگاه و بهزیستی: چه کسانی واجد شرایط هستند؟

پذیرش فرزند از شیرخوارگاه ها و مراکز بهزیستی، فرآیندی دقیق و چندمرحله ای است که مستلزم احراز صلاحیت های متعدد از سوی متقاضیان است. این شرایط با هدف تضمین بهترین محیط برای رشد و تعالی کودک تنظیم شده اند و از ابعاد مختلف اخلاقی، جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی متقاضیان را مورد ارزیابی قرار می دهند. سازمان بهزیستی کشور، با توجه به حساسیت این موضوع، از تمامی ابزارهای قانونی و کارشناسی خود برای اطمینان از صحت این ارزیابی ها استفاده می کند.

شرایط عمومی و الزامی برای همه متقاضیان

برای تمامی متقاضیان شرایط پذیرفتن فرزند از شیرخوارگاه، صرف نظر از وضعیت تأهل یا داشتن فرزند، رعایت مجموعه ای از اصول و ضوابط عمومی الزامی است:

• تابعیت جمهوری اسلامی ایران: متقاضیان باید دارای تابعیت ایرانی باشند.
• اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور: فرد یا زوجین باید به یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اعتقاد داشته و به انجام واجبات دینی خود متعهد باشند.
• صلاحیت اخلاقی و عدم سوءپیشینه کیفری مؤثر: متقاضیان باید از نظر اخلاقی دارای حسن سابقه بوده و هیچ گونه سابقه کیفری مؤثری نداشته باشند که مانع از صلاحیت سرپرستی شود.
• سلامت جسمی و روانی: متقاضیان نباید مبتلا به جنون، سفاهت، بیماری های واگیردار یا صعب العلاج باشند که توانایی نگهداری و تربیت کودک را مختل کند. این امر معمولاً با گواهی پزشک متخصص و تأییدیه پزشکی قانونی احراز می شود.
• عدم اعتیاد: فرد یا زوجین نباید به مواد مخدر، روان گردان و الکل اعتیاد داشته باشند.
• تمکن مالی کافی: متقاضیان باید از توانایی مالی لازم برای تأمین هزینه های زندگی، تحصیل و درمان کودک برخوردار باشند. همچنین، دارا بودن بیمه پایه اجتماعی برای کودک ضروری است. اخیراً در مورد «تملیک مال»، قانون تسهیلاتی را در نظر گرفته است که لزوماً به معنای مالکیت فوری ملک نیست، بلکه بیشتر بر تعهد به تأمین آینده مالی کودک تأکید دارد.
• تعهد به تملیک بخشی از اموال یا حقوق به نفع کودک: بر اساس ماده ۱۴ قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، دادگاه می تواند متقاضی را مکلف کند بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودک تملیک کند. این شرط در مواردی که دادگاه تشخیص دهد به مصلحت کودک است و امکان اخذ تضمین عینی وجود ندارد، می تواند به صورت تعهد کتبی برای تملیک در آینده نیز باشد. این تدبیر قانونی با هدف تضمین آینده مالی کودکانی است که از حق ارث والدین خوانده خود برخوردار نیستند.

یکی از مسئولین سازمان بهزیستی در این رابطه اشاره کرده است که «سازمان در تأیید صلاحیت خانواده های متقاضی نباید ذره ای کوتاه بیاید. اگر کوتاه بیاید، خیانت در حق این کودکان معصوم است که برخی هایشان بالاخره یک بار در زندگی سختی کشیده اند و نباید بار دیگر این اتفاق برایشان تکرار شود.» این دیدگاه، عمق مسئولیت پذیری سازمان بهزیستی را در این فرآیند نشان می دهد.

اولویت ها و شرایط اختصاصی گروه های مختلف متقاضی

با توجه به تنوع متقاضیان فرزندخواندگی، سازمان بهزیستی اولویت هایی را برای واگذاری کودکان در نظر گرفته است:

1. اولویت اول: زوجین فاقد فرزند
   • گذشت حداقل ۵ سال از تاریخ ازدواج و عدم توانایی فرزندآوری (با گواهی پزشکی قانونی و تایید پزشک متخصص زنان و زایمان).
   • حداقل سن یکی از زوجین بالای ۳۰ سال.
   • دائمی بودن عقد ازدواج.
2. اولویت دوم: زنان و دختران بدون شوهر (مجرد)
   • حداقل سن بالای ۳۰ سال.
   • پذیرش صرفاً فرزند دختر (زیر ۱۶ سال).
   • دارا بودن منزل مسکونی مستقل (ملکی یا استیجاری)؛ در صورت زندگی با اعضای خانواده و نداشتن منزل مستقل، درخواست پس از بررسی امکانات رفاهی و وضعیت خانواده مورد بررسی قرار می گیرد.
3. اولویت سوم: زوجین دارای فرزند
   • دائمی بودن عقد ازدواج.
   • رعایت تناسب سنی بین فرزندخوانده و فرزندان زیستی متقاضی.
   • در صورت داشتن سه فرزند زیستی، صرفاً درخواست فرزندخواندگی یک کودک پذیرفته می شود، مگر در حالتی که کودکان مورد درخواست، خواهر و برادر باشند.

چه کسانی نمی توانند فرزندخوانده بپذیرند؟

برخی از شرایط وجود دارد که متقاضیان را از دایره واجدین شرایط برای فرزندخواندگی خارج می کند. این موارد معمولاً شامل عدم احراز صلاحیت در جلسات مشاوره روانشناسی، داشتن سوءپیشینه کیفری، اعتیاد به مواد مخدر یا الکل و ابتلا به بیماری های جسمی یا روانی است که توانایی نگهداری از کودک را مختل می کند. هدف از این سخت گیری ها، اطمینان از این است که کودک به محیطی امن و مناسب سپرده شود و در طول زندگی با والدین خوانده خود، دچار مشکلات و آسیب های جدیدی نشود.

راهنمای گام به گام مراحل ثبت نام و پذیرش فرزند از بهزیستی

مسیر پذیرش فرزند از شیرخوارگاه و گرفتن بچه از پرورشگاه، مراحلی مشخص و قانونی دارد که باید با دقت طی شوند. سازمان بهزیستی برای تسهیل این فرآیند، اقدام به راه اندازی سامانه ای یکپارچه کرده است. آشنایی با این مراحل به متقاضیان کمک می کند تا با آمادگی و سرعت بیشتری درخواست خود را پیگیری کنند.

گام اول: ثبت نام اینترنتی در سامانه ملی فرزندخواندگی

اولین قدم برای تمامی متقاضیان، ثبت نام در سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی به آدرس adoption.behzisti.net است. توصیه می شود پیش از ورود به سامانه، تمامی مدارک و اطلاعات مورد نیاز را آماده کنید تا فرآیند ثبت نام با مشکل مواجه نشود. تصاویر مدارک باید با کیفیت مطلوب از روی اصل آن ها تهیه و بارگذاری شوند.

مراحل ثبت نام آنلاین:

1. ورود به سامانه و انتخاب گزینه ثبت نام.
2. مطالعه دقیق قوانین و مقررات فرزندخواندگی.
3. تایید مطالعه محتوا و قبول شرایط.
4. انتخاب کشور محل زندگی.
5. تعیین نوع خانواده (زوجین فاقد فرزند، زنان مجرد، زوجین دارای فرزند).
6. دریافت کد شناسایی با وارد کردن شماره همراه و رمز عبور انتخابی.
7. تایید کد چهار رقمی (OTP) ارسال شده به شماره همراه.
8. انتخاب استان و شهرستان محل سکونت.
9. تکمیل اطلاعات هویتی و درآمدی متقاضیان (شامل نام، نام خانوادگی، کد ملی، دین و میزان درآمد).
10. تکمیل اطلاعات اقامتی شامل آدرس و کد پستی.
11. دریافت کد پیگیری که حفظ آن برای پیگیری پرونده فرزندخواندگی بسیار اهمیت دارد.

گام دوم: آماده سازی و بارگذاری مدارک لازم

پس از ثبت نام اولیه، نوبت به آماده سازی و بارگذاری مدارک دقیق می رسد. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا نقص مدارک می تواند باعث تأخیر در روند رسیدگی به پرونده شود. توجه داشته باشید که پس از اعلام بهزیستی، نیاز است تا تصاویر مدارک در دفاتر اسناد رسمی برابر اصل شوند.

لیست دقیق مدارک مورد نیاز برای مدارک فرزندخواندگی شامل موارد زیر است:

• تصویر کلیه صفحات شناسنامه ایرانی متقاضیان.
• تصویر کارت ملی متقاضیان.
• تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت (برای آقایان).
• تصویر سند ازدواج زوجین متقاضی (برای زوجین).
• تصویر آخرین مدرک تحصیلی متقاضیان.
• تصویر سند مالکیت، مبایعه نامه یا اجاره نامه منزل مسکونی.
• اصل یا تصویر گواهی اشتغال به کار و تعیین میزان تقریبی درآمد (مانند حکم کارگزینی، فیش حقوقی، پروانه کسب و غیره).
• تصویر مدارک بیمه پایه اجتماعی.
• اصل گواهی پزشک متخصص زنان و زایمان مبنی بر عدم امکان بچه دار شدن و تأییدیه پزشکی قانونی (صرفاً برای زوجین فاقد فرزندی که می خواهند از اولویت اول برخوردار شوند و پنج سال از ازدواج آنان گذشته باشد).

گام سوم: مصاحبه و بازدید مددکاری اولیه

پس از تأیید اولیه مدارک، مددکاران سازمان بهزیستی با متقاضیان تماس گرفته و برای مصاحبه و بازدید از منزل هماهنگی می کنند. هدف از این بازدید، ارزیابی دقیق تر وضعیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی و مذهبی خانواده است. این ارزیابی ها به سازمان کمک می کند تا اطمینان حاصل کند که کودک در محیطی مناسب و باثبات رشد خواهد کرد.

گام چهارم: تایید روانشناس معتمد و اخذ گواهی های عدم اعتیاد و سوء پیشینه

متقاضیان باید برای ارزیابی سلامت روان به روانشناس معتمد سازمان مراجعه کرده و تأییدیه ایشان را دریافت کنند. همچنین در این مرحله، گواهی های عدم اعتیاد به مواد مخدر و الکل و عدم سوءپیشینه کیفری اخذ می شود. این مراحل برای اطمینان از سلامت کامل جسمی و روانی سرپرستان آینده کودک ضروری هستند.

گام پنجم: دیدارهای اولیه با کودک و ارزیابی تعامل

در صورت احراز صلاحیت های لازم، زمینه دیدارهای اولیه متقاضیان با کودک فراهم می شود. این دیدارها با هدف ارزیابی تعامل و پذیرش متقابل بین خانواده و کودک صورت می گیرد. در برخی موارد، اگر تعامل مناسبی شکل نگیرد، ممکن است تا سه کودک دیگر نیز به خانواده پیشنهاد شود تا بهترین تطابق ممکن حاصل شود. این بخش از فرآیند، برای ایجاد یک پیوند عاطفی قوی و پایدار بسیار حیاتی است.

گام ششم: صدور حکم سرپرستی موقت ۶ ماهه توسط قاضی

پس از طی موفقیت آمیز مراحل پیشین و تأیید کارشناسان بهزیستی، قاضی حکم سرپرستی موقت شش ماهه صادر می کند. در طول این دوره، سازمان بهزیستی نظارت مستمری بر وضعیت کودک و خانواده دارد تا از سازگاری و رفاه کودک اطمینان حاصل شود. این دوره آزمایشی، فرصتی است برای خانواده تا با چالش ها و شیرینی های تجربه والدینی فرزندخواندگی آشنا شود.

گام هفتم: تبدیل حکم به سرپرستی دائم

در نهایت، پس از پایان موفقیت آمیز دوره سرپرستی موقت و تأیید نهایی کارشناسان بهزیستی مبنی بر مناسب بودن محیط خانواده برای رشد کودک، حکم سرپرستی موقت به سرپرستی دائم تبدیل می شود. با این حکم، کودک به طور کامل تحت سرپرستی قانونی خانواده قرار گرفته و تمامی حقوق و مسئولیت های والدین اصلی به والدین خوانده منتقل می گردد.

ابهامات و نکات کلیدی در مسیر فرزندخواندگی

متقاضیان فرزندخواندگی در طول این مسیر، ممکن است با ابهامات و پرسش های متعددی روبرو شوند. درک صحیح این موارد و یافتن پاسخ های مناسب، می تواند به آن ها کمک کند تا با دید بازتر و آمادگی بیشتری این راه را طی کنند.

چرا فرآیند پذیرش فرزند طولانی می شود؟

یکی از دغدغه های اصلی متقاضیان، طولانی شدن فرآیند پذیرش فرزند است. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد که عمدتاً ناشی از ماهیت حساس و دقیق این فرآیند است:

• عدم مسئولیت بهزیستی در تأمین کودک: سازمان بهزیستی متولی تأمین کودک برای فرزندپذیران نیست، بلکه تنها می تواند کودکانی را واگذار کند که از نظر قانونی و قضایی، شرایط بی سرپرستی یا بدسرپرستی آن ها احراز شده باشد.
• لزوم تأیید مقام قضایی: بی سرپرست یا بدسرپرست بودن کودک باید توسط مقام قضایی تأیید شود، که این پروسه زمان بر است.
• اهمیت احراز دقیق صلاحیت خانواده ها: سازمان بهزیستی و دادگاه موظف اند صلاحیت کامل خانواده های متقاضی را از ابعاد مختلف (مالی، اخلاقی، روانی، اجتماعی) احراز کنند تا بهترین آینده برای کودک تضمین شود.
• تقاضای بالا برای نوزادان دختر در سنین پایین: بخش عمده ای از متقاضیان، خواهان نوزاد دختر هستند. این در حالی است که تعداد کودکان واجد شرایط واگذاری، به ویژه در این رده سنی و جنسیتی، محدود است و این عدم تطابق بین عرضه و تقاضا، منجر به طولانی شدن صف انتظار می شود.

مدت زمان تقریبی انتظار برای پذیرش فرزند چقدر است؟

مدت زمان انتظار برای پذیرش فرزند می تواند بسیار متغیر باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در صورت وجود کودک واجد شرایط واگذاری، فرآیند زیر شش ماه نیز قابل انجام است. با این حال، اگر متقاضیان به دنبال نوزاد دختر باشند، این زمان به مراتب طولانی تر خواهد بود. در مقابل، پذیرش کودکان با سن بالاتر (به ویژه پسران بالای شش سال) یا کودکانی که دارای نیازهای خاص (معلولیت یا بیماری) هستند، می تواند زمان انتظار را به طور چشمگیری کاهش دهد، چرا که متقاضیان برای این گروه از کودکان کمتر است.

آیا امکان پارتی بازی در فرآیند فرزندخواندگی وجود دارد؟

این نگرانی همواره در میان متقاضیان وجود دارد. با راه اندازی سامانه ملی فرزندخواندگی، فرآیندها شفاف تر شده و رصد مستمر توسط استان ها انجام می شود. مسئولین بهزیستی تأکید می کنند که هر پرونده شرایط خاص خود را دارد و آنچه ممکن است به نظر برخی پارتی بازی بیاید، در واقع تفاوت در نوع درخواست (مثلاً پذیرش کودک با سن بالاتر یا دارای نیاز خاص) است. در صورت احساس اجحاف یا وجود تخلف، متقاضیان می توانند از طریق بخش پرسش و پاسخ سامانه فرزندخواندگی یا سامانه دیدبان بهزیستی با شماره ۱۴۸۲، موارد را به ستاد کشوری مطرح نمایند.

بحث محرمیت فرزندخوانده چگونه است؟

مسئله محرمیت فرزندخوانده یکی از دغدغه های مهم خانواده های متدین است. از نظر شرعی، فرزندخوانده با والدین خوانده خود محرم نیست و راهکارهای فقهی برای ایجاد محرمیت (مانند رضاع یا عقد موقت) وجود دارد. در این خصوص، خانواده ها می توانند از احکام مرجع تقلید خود تبعیت کنند و در این میان، قانون محدودیتی ایجاد نکرده است. توصیه می شود برای این موضوع حتماً با کارشناسان شرعی یا دفاتر مراجع تقلید مشورت شود.

چگونگی اطلاع رسانی فرزندخواندگی به کودک و اطرافیان

یکی از حساس ترین و مهم ترین بخش های فرزندخواندگی، چگونگی اطلاع رسانی این حقیقت به خود کودک و اطرافیان است. متخصصان روانشناسی و مددکاری بهزیستی بر صداقت از همان ابتدا با کودک تأکید دارند. پنهان کردن این موضوع می تواند در آینده لطمات روحی شدیدی به کودک وارد کند. سازمان بهزیستی در فرآیند فرزندخواندگی، سه مرحله مشاوره را برای آماده سازی خانواده و کودک در نظر گرفته است:

1. مشاوره فرزندپذیری در مراحل اولیه تشکیل پرونده.
2. مشاوره روان شناختی قبل از کمیته واگذاری برای ایجاد زمینه مناسب روانی.
3. مشاوره در طول دوره سرپرستی موقت شش ماهه، برای آموزش چگونگی مواجهه و اطلاع رسانی به کودک.

علاوه بر این، فرهنگ سازی در جامعه برای پذیرش این موضوع و حمایت از خانواده های فرزندپذیر اهمیت فراوانی دارد. معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران اشاره کرده است که «یکی از شروطمان برای شروع مشاوره های فرزندپذیری این است که خانواده و اقوام و دوستان آن فردی که فرزندپذیر هست، در جریان این اقدامشان باشند. وقتی آن آمادگی ذهنی باشد و جلسات مشاوره ای برگزار شود، این خیلی کمک می کند به این که خانواده ها و اقوام آن همراهی را معمولاً دارند.»

سرنوشت کودکان با نیازهای خاص یا سنین بالاتر در بهزیستی

متأسفانه، کودکان دارای نیازهای خاص (مانند معلولیت یا بیماری های مزمن) یا کودکانی که سن بالاتری دارند، کمتر مورد تقاضای خانواده های فرزندپذیر قرار می گیرند. این موضوع باعث می شود این کودکان مدت زمان بیشتری در مراکز بهزیستی بمانند. فرهنگ سازی از طریق رسانه ها، فیلم ها و سریال ها می تواند نقش مهمی در تغییر این دیدگاه و تشویق خانواده ها به پذیرش این کودکان ایفا کند. خوشبختانه، آمارها نشان می دهد که در سال های اخیر، میزان پذیرش کودکان با نیازهای خاص توسط خانواده های نوعدوست رو به افزایش است که نشان دهنده رشد این فرهنگ ارزشمند در جامعه است.

«سخت ترین تجربه برای کودکان، فسخ فرزندخواندگی است. برخی خانواده ها که با احساس پیش می آیند و بعد تاب شنیدن حرف اطرافیان را ندارند یا دلشان را می زند، بزرگ ترین لطمه را به کودک وارد می کنند.»

آخرین آمار فرزندخواندگی در کشور و استان تهران

آمارها نشان می دهد که در سال های اخیر، روند فرزندخواندگی در کشور رو به رشد بوده است. برای مثال، در شش ماهه نخست سال ۱۳۹۹، تعداد ۵۳۹ فرزند بهزیستی در سراسر کشور به فرزندخواندگی رفته اند. از این تعداد، ۲۸ فرزند دارای معلولیت نیز وارد خانواده ها شده اند. استان تهران با ۱۵۵ مورد فرزندخواندگی در همان دوره، بیشترین آمار را داشته است. این آمارها، هرچند امیدوارکننده هستند، اما همچنان نیاز به افزایش فرهنگ سازی و تسهیل فرآیندها برای کودکان نیازمند را گوشزد می کنند. در حال حاضر، حدود ۸۰ درصد فرزندخواندگی ها در رده سنی ۰ تا ۳ سال صورت می گیرد و کودکان بالای سه سال متقاضی کمتری دارند.

در صورت مشاهده کودکان رها شده یا نیازمند سرپرستی چه باید کرد؟

شهروندان در صورت مشاهده کودکان رها شده یا کودکانی که خانواده هایشان صلاحیت نگهداری آن ها را ندارند، وظیفه انسانی و اجتماعی دارند که مراتب را اطلاع رسانی کنند. در چنین مواردی، تماس با شماره ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی بهزیستی) یا مراجع قضایی، بهترین راهکار است. از این طریق، کودک به شیرخوارگاه ها یا مراکز زیرمجموعه بهزیستی منتقل شده و پس از طی روند قضایی و احراز بی سرپرستی یا بدسرپرستی، امکان واگذاری او به خانواده های متقاضی فراهم خواهد شد.

نتیجه گیری

شرایط پذیرفتن فرزند از شیرخوارگاه، بیش از یک فرآیند اداری، یک سفر انسانی است که در آن، امید به زندگی کودکان بی سرپرست دوباره شکوفا می شود. این مسیر، از ثبت نام اولیه در سامانه ملی فرزندخواندگی تا تبدیل حکم سرپرستی موقت به دائم، نیازمند صبر، پیگیری و آگاهی کامل از قوانین و مقررات است. سازمان بهزیستی با تمام توان خود می کوشد تا با دقت و وسواس، بهترین خانواده ها را برای کودکان نیازمند سرپرستی انتخاب کند و از هرگونه آسیب احتمالی به آنان جلوگیری به عمل آورد.

تصمیم به فرزندخواندگی، تصمیمی آگاهانه و مسئولانه است که می تواند زندگی خانواده و کودک را به نحو شگفت انگیزی متحول کند. با وجود چالش ها و زمان بر بودن فرآیند، تجربه نشان داده است که پایان این مسیر، سرشار از عشق، آرامش و تشکیل یک کانون گرم خانوادگی است. امید است با افزایش آگاهی عمومی و فرهنگ سازی مستمر، شاهد افزایش خانواده های متقاضی و آینده ای روشن تر برای تمامی کودکان این مرز و بوم باشیم و هر کودک نیازمندی، آغوش گرم یک خانواده را تجربه کند.

سوالات متداول

آیا برای ثبت نام فرزندخواندگی نیازی به پرداخت هزینه است؟

خیر، در حال حاضر ثبت نام اولیه در سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه ای برای ثبت درخواست نمی باشد. با این حال، متقاضیان باید توانایی مالی لازم برای تأمین هزینه های نگهداری، تحصیل، درمان و بیمه کودک را داشته باشند و همچنین ممکن است تعهد به تملیک بخشی از اموال در آینده به نفع کودک، از شرایط دادگاه باشد.

آیا زنان مجرد بالای ۳۰ سال نیز می توانند درخواست فرزندخواندگی بدهند؟

بله، بر اساس قوانین جدید، زنان و دختران مجرد بالای ۳۰ سال که واجد شرایط عمومی هستند، می توانند برای پذیرش فرزند اقدام کنند. با این توضیح که پذیرش صرفاً فرزند دختر (زیر ۱۶ سال) برای این گروه امکان پذیر است و دارا بودن منزل مسکونی مستقل (ملکی یا استیجاری) از شرایط اختصاصی آنها محسوب می شود.

منظور از شرط تملیک مال به فرزندخوانده چیست؟ آیا باید حتماً ملکی به نام کودک شود؟

بر اساس ماده ۱۴ قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، دادگاه می تواند متقاضی را مکلف کند بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودک تملیک کند تا آینده مالی کودک تضمین شود، زیرا فرزندخوانده از ارث والدین خوانده بهره نمی برد. با این حال، این شرط لزوماً به معنای مالکیت فوری ملک نیست. در مواردی که دادگاه تشخیص دهد اخذ تضمین عینی ممکن یا به مصلحت نیست، می تواند دستور اخذ تعهد کتبی به تملیک بخشی از اموال یا حقوق در آینده را صادر کند.

چقدر طول می کشد تا یک فرزند از شیرخوارگاه به خانواده واگذار شود؟

مدت زمان انتظار برای پذیرش فرزند از شیرخوارگاه متغیر است و به عوامل مختلفی مانند نوع درخواست (سن، جنسیت، وضعیت سلامت کودک) بستگی دارد. در صورت وجود کودک واجد شرایط، این فرآیند می تواند در کمتر از شش ماه نیز به نتیجه برسد. اما درخواست برای نوزادان دختر سالم، به دلیل تقاضای بالا، ممکن است زمان انتظار بیشتری داشته باشد. پذیرش کودکان با سن بالاتر یا دارای نیازهای خاص، معمولاً زمان انتظار را کاهش می دهد.

در صورت مشاهده کودک بی سرپرست یا بدسرپرست چه اقدامی باید انجام داد؟

در صورت مشاهده کودک بی سرپرست یا بدسرپرست، ضروری است که مراتب را به مراجع ذی صلاح اطلاع دهید. می توانید با شماره ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی) تماس بگیرید یا به مراجع قضایی مراجعه کنید. از این طریق، اقدامات لازم برای حمایت از کودک و انتقال او به مراکز حمایتی صورت می گیرد.