نیروگاه اتمی بوشهر چقدر برق تولید می کند؟

هزینه ساخت یک نیروگاه 10 هزار مگاواتی حدود 5 میلیارد یورو است

آفتاب نیوز :

 هیرش سعیدیان- هرچند بر اساس قانون شفافیت انتشار اطلاعات، نهاد های دولتی موظف به انتشار اسناد به ویژه در حوزه های اقتصادی و زیست محیطی هستند، اما در ایران شهروندان اغلب تنها پس از هک یک وزارتخانه و یا سازمان است که  دیدگاه روشنتری نسبت به چالش های مهم کشور پیدا می کنند. یکی از اسناد منتشره پس از هک اخیر مجلس، یک پژوهش 32 صفحه ای مرتبط با وزارت نیرو است که اعداد و ارقام قابل تاملی در آن منعکس شده است.

در این پژوهش آمده است که: «در حال حاضر نیروگاه اتمی بوشهر تنها در 9 ماه سال فعال است و در 3 ماه از سال در حالت اورهال قرار می گیرد، در این 9 ماه، این نیروگاه 510 مگاوات برق وارد شبکه می نمایید».

موسسه کارنگی هزینه ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را 11 میلیارد دلار برآورد کرده بود. یک کارشناس روس در صداوسیما اظهار کرد که حدود 500 شرکت روسیه در پروسه ساخت این نیروگاه احیا شده اند. برخی منتقدان در کشورمان ساخت این نیروگاه را اتلاف گسترده منابع عنوان کرده اند. نقدی که همواره از سوی مسیولین رد شده  است.

سازمان انرژی اتمی در پاسخ به یک مقاله انتقادی: «نیروگاه اتمی بوشهر را از نظر اقتصادی پر مزیت و سودده» خواند.

با  توجه به بازدهی 510 مگاواتی این نیروگاه در سال و نظر به هزینه 11 میلیارد دلاری آن، پرسش این است که آیا می توان این نیروگاه را «سود ده و پر مزیت» خواند.

در سال 1401 مجری طرح تولید پراکنده برق منطقه تهران گفت: هزینه احداث هر یک مگاوات نیروگاه مقیاس کوچک در حال حاضر حدود 20 تا 25 میلیارد تومان است. در همین سال، مدیرعامل شرکت برق منطقه ای زنجان در گفتگو با ایرنا، ساخت یک نیروگاه 500 مگاواتی را مستلزم هزینه 280 میلیون یورویی دانست.

مجید دبیریان یک عضو سندیکای شرکت های تولیدکننده برق نیز به هانسی گفت: هزینه ساخت یک نیروگاه 10 هزار مگاواتی حدود 5 میلیارد یورو است.

با احتساب نرخ تورم رسمی و با توجه به ارقام گفته شده، به صورت تخمینی می توان مدعی شد که با هزینه ساخت نیروگاه اتمی بوشهر در بدترین سناریو ممکن، امکان تولید ده برابر برق یعنی 5000 مگاوات در سال وجود داشت. در حالی که در حال حاضر این نیروگاه تنها 510 مگاوات در سال، برق تولید می کند، این میزان برابر با سطح تولید یک نیروگاه گازی کوچک مقیاس است.

ساخت 5 نیروگاه اتمی جدید با کمک روسیه

در سال قبل محمد سلامی رییس سازمان انرژی اتمی در مراسم رونمایی از آغاز به کار پروژه ساخت 4 نیروگاه اتمی جدید در جنوب کشور و در شهر های مانند میناب و سیریک در استان بوشهر شرکت کرد. در این مراسم، میزان سرمایه گذاری لازم قریب 15 میلیارد دلار و ظرفیت برق ایجاد شده 5000 مگاوات عنوان شد. مسیولین در خصوص نیروگاه بوشهر نیز مدعی هستند که یک نیروگاه 1000 مگاواتی است و تنها 5 میلیارد دلار برای احداث آن هزینه شده است. به نظر می رسد که تنها گزینه همکاری برای ساخت نیروگاه اتمی در ایران، روس ها هستند.

برخی کارشناسان، روسیه را به «سوء استفاده» در جریان ساخت نیروگاه برای تحمیل هزینه بیشتر به ایران و  طولانی تر کردن غیرضروری فرایند ساخت متهم کرده اند.

واردات 130 میلیون متر گاز در 15 سال پیش رو!

در بخش دیگری از این اسناد آمده است: «حتی با فرض سرمایه گذاری 85 میلیارد دلاری در تولید گاز، در افق 15 ساله، حداقل 130 میلیون متر مکعب کسری در روز وجود خواهد داشت». 85 میلیارد دلار عددی بود که وزیر نفت در مجلس به آن اشاره کرد.  در حال حاضر با توجه به تحریم گسترده و چالش های سرمایه گذاری تهیه این مبلغ برای کشور عملاً غیرممکن به نظر می رسد. بر اساس این پژوهش، حتی در صورت تهیه این مبلغ و سرمایه گذاری در صنعت گاز، در 15 سال پیش رو کشور مجبور خواهد شد برای تامین گاز مورد نیاز حداقل در روز 130 میلیون متر مکعب گاز وارد نمایید.

برای درک بزرگی عدد 85 میلیارد دلار، کل ارزش شرکت های حاضر در بورس ایران تنها 200 میلیارد دلار است.

در ادامه این پژوهش ذکر شده است که اگر کشور 10 میلیارد دلار در صنعت تولید گاز سرمایه گذاری نمایید، میزان کسری گاز در افق 15 ساله پیش رو به 1000 متر مکعب در روز خواهد رسید.

در این گزارش همچنین اذعان شده که: «متوسط راندمان نیروگاه های حرارتی کشور تنها 34 درصد است». کارشناسان فرسودگی و راندمان بسیار پایین نیروگاه های تولید برق در کشور را یکی از چالش های پیش رو برای حل مسیله ناترازی تولید نیرو عنوان کرده اند.

محمود حقی فام معاون اسبق توانیر در  پاسخ به سوال آفتاب نیوز ضمن آنکه بخشی از اطلاعات را محرمانه خواند اظهار کرد: ما در نیروگاه ها یک ضریب بهره برداری داریم که بسته به ظرفیت نیروگاه و تعداد ساعات استفاده از آن، معنی پیدا می کند. در واقع با توجه به اینکه آن نیروگاه چقدر فراخوانی شود و شبکه چه میزان به آن نیاز داشته باشد، از آن واحد استفاده می شود. ممکن است یک نیروگاه آماده هم باشد، اما شبکه از آن ظرفیت استفاده نکند، بنابراین ضریب بهره برداری هم به آمادگی خود نیروگاه و هم با فراخوانی نیروگاه ارتباط دارد. باز این نظر برای بحث سطح بهره وری نیروگاه نمی توان به ضرس قاطع یک عدد دقیق را بیان کرد.

وی افزود: مثلاً ما در فصل تابستان «فراخوانی» بیشتری را شاهد هستیم، یا در فصل پاییز، چون نیاز نداریم، حتی اگر نیروگاه هم داشته باشیم، خیلی علاقه مند نیستیم که تمام نیروگاه ها را بهره برداری نماییم؛ بنابراین به  میزان بار شبکه بستگی دارد و نمی توان انتظار داشت، یک نیروگاه در ایران همان ضریب بهره برداری را داشته باشد که در آلمان دارد. بازدهی رسمی نیروگاه ها طبق گزارشی که  بخش برق حرارتی داده است، قریب حدود 39 درصد است، که این عدد در نرم نیروگاه های که در سطح جهانی داریم قابل قبول است. تصور اینکه ما به راندمان بسیار بالا برسیم به بحث توسعه فناوری و رفتن به سمت سیستم های CHP نیاز دارد. البته این میزان راندمان برای نیروگاه های گازی معمولاً معقول است و اگر نیروگاه به سیکل ترکیبی بدل شود، می توان به راندمان قریب 50 درصد برسد.